مطالبه مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی و شرعی زنان در ازدواج است. طبق قانون مدنی ایران، از لحظه جاری شدن عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند در هر زمانی آن را طلب کند. اما در عمل، بسیاری از زنان با این سوال روبه‌رو هستند که فرآیند اجرا گذاشتن مهریه چقدر طول می‌کشد؟ و چه هزینه‌هایی باید برای آن پرداخت کرد؟
در این مقاله، پاسخ کامل به این پرسش‌ها ارائه شده و روند دقیق و زمان‌بر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه بررسی می‌گردد.
مدت زمان اجرا گذاشتن مهریه از طریق ثبت
مطالبه مهریه از طریق دایره اجراییات ثبت یکی از سریع‌ترین روش‌های قانونی برای وصول آن است. اگر مرد دارای اموال رسمی باشد، این روش می‌تواند بسیار مؤثر و کم‌هزینه باشد. اما مدت زمان این فرآیند وابسته به چند عامل مهم است:
- شلوغی شعبه اجرائیات ثبت
- سرعت دفتردار در صدور اجراییه
- زمان موردنیاز برای شناسایی و توقیف اموال
- همکاری یا عدم همکاری مرد
فرآیند کلی به صورت زیر است:
- مراجعه زن به دفتر ازدواج و تکمیل فرم درخواست اجرا
- صدور اجراییه و ارسال آن به اداره ثبت (۱ تا ۲ هفته)
- بررسی اموال مرد توسط اداره ثبت (حدود ۲ تا ۳ ماه)
- توقیف و مزایده اموال در صورت شناسایی (تا ۸ ماه یا بیشتر)
بنابراین، در شرایط معمول و بدون پیچیدگی خاص، مدت زمان گرفتن مهریه از طریق ثبت حدود ۶ ماه تا یک سال است. البته اگر مرد ادعای مستثنیات دین یا انتقال صوری اموال داشته باشد، روند ممکن است طولانی‌تر شود.
اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه چقدر طول می‌کشد؟
مطالبه مهریه از طریق دادگاه نیز یکی از مسیرهای قانونی است، به‌خصوص زمانی که مرد فاقد اموال قابل توقیف از طریق ثبت باشد یا در صورت بروز اختلاف در اصل عقد و تعهدات.
بر اساس قوانین جدید، زن برای مراجعه به دادگاه باید ابتدا از طریق ثبت اقدام کرده و در صورت عدم شناسایی اموال، گواهی مربوطه را از ثبت دریافت و سپس به دادگاه خانواده مراجعه کند.
مدت زمان اجرای این مسیر معمولاً به شرح زیر است:
- مراحل ثبت (۲ تا ۴ ماه)
- ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
- ارجاع به دادگاه، تعیین وقت رسیدگی، صدور حکم (۶ تا ۸ ماه)
- در صورت درخواست تجدیدنظر، زمان بیشتری افزوده می‌شود.
بنابراین، مدت زمان اجرای مهریه از طریق دادگاه ممکن است بین ۸ ماه تا ۱۵ ماه یا حتی بیشتر به طول انجامد.
پس در واقع برای مقایسه این دو روش می توان گفت:
|
|---|
هزینه اجرا گذاشتن مهریه چقدر است؟
مطالبه مهریه نیز مانند هر دعوای حقوقی، با هزینه‌هایی همراه است. این هزینه‌ها به چند بخش تقسیم می‌شوند:
هزینه دادرسی: درصدی از مبلغ مهریه (تقریباً ۳.۵ درصد از کل مبلغ به عنوان تأمین خواسته در دادگاه)
هزینه اجراییه ثبت: حدود ۸ درصد از مبلغ مهریه در صورت اجرای موفق
حق‌الزحمه وکیل (اختیاری): بسته به وکیل بین ۱۰ تا ۲۰ درصد مبلغ کل مهریه یا توافقی
به عنوان مثال اگر مهریه زن ۱۰ سکه (تقریباً معادل ۴۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳) باشد، هزینه‌های زیر را می‌توان تخمین زد:
- دادرسی: حدود ۱۴ میلیون تومان
- اجراییه ثبت (در صورت موفقیت): ۳۲ میلیون تومان
- وکیل (در صورت استفاده): ممکن است بین ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان
در صورتی که زن توانایی پرداخت نداشته باشد، می‌تواند درخواست اعسار از هزینه دادرسی بدهد.
مدت زمان توقیف اموال مرد برای پرداخت مهریه
یکی از رایج‌ترین اقدامات برای وصول مهریه، توقیف اموال مرد است. اما این سوال پیش می‌آید که چقدر طول می‌کشد تا اموال مرد توقیف شود؟
طبق بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه، اداره ثبت باید:
- ظرف ۲ ماه از درخواست، اموال مرد را شناسایی و توقیف کند.
- حداکثر ظرف ۶ ماه مفاد سند (یعنی مهریه) را اجرا کند.
در عمل، ممکن است برخی از اموال مانند خودرو یا حساب بانکی سریع‌تر توقیف شوند، اما توقیف ملک یا مستغلات بسته به همکاری شهرداری و استعلامات ثبتی ممکن است چندین ماه زمان‌بر باشد.
اگر مرد اموالی نداشته باشد، زن می‌تواند تقاضای تأمین خواسته برای جلوگیری از فرار از دین را مطرح کند و مانع فروش یا انتقال اموال توسط مرد شود.
اعسار از پرداخت مهریه چقدر طول می‌کشد؟
در صورتی که مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند درخواست اعسار از پرداخت مهریه ارائه دهد. این درخواست هم می‌تواند فرآیند را پیچیده و زمان‌بر کند.
دادگاه برای بررسی اعسار، اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- بررسی وضعیت مالی از طریق استعلام از بانک‌ها، اداره ثبت و…
- درخواست شهادت شهود به نفع مرد
- ارزیابی واقعی دارایی‌های اعلام‌شده
زمان بررسی اعسار ممکن است بین ۲ تا ۶ ماه طول بکشد و در نهایت دادگاه ممکن است:
- اعسار را بپذیرد و دستور به تقسیط مهریه بدهد.
- یا آن را رد کرده و مرد را ملزم به پرداخت یکجای مهریه کند.
سوالات متداول
در این بخش سوالات حقوقی متداول پیرامون اجرا گذاشتن مهریه را مشاهده می فرمایید که توسط پرسشگران از مجموعه ایران لگال مطرح شده است:
❓ من مهریه را به اجرا گذاشته‌ام و نامه کسر از حقوق به محل کار همسرم ارسال شده، چقدر طول می‌کشد تا مهریه به حسابم واریز شود؟
✅ مدت زمان واریز مهریه به حساب، بسته به شرایط مختلف مانند پاسخ‌دهی سازمان محل کار، زمان صدور حکم و گردش اداری می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه متفاوت باشد.
❓ در صورت محکومیت مالی برای مهریه، اگر اجرائیه صادر شود، چه مدت زمانی برای انجام آن مهلت وجود دارد؟ آیا 30 روز یا 10 روز؟ و حداکثر چه مدت زمانی طول می‌کشد تا بتوان درخواست اعسار داد؟
✅ شخص محکوم‌علیه پس از ابلاغ اجرائیه، ۱۰ روز فرصت دارد تا مفاد آن را اجرا کند. اما برای ارائه دادخواست اعسار، حداکثر تا ۳۰ روز پس از ابلاغ اجرائیه زمان خواهد داشت.
❓ آیا هنگامی که دادخواست تامین خواسته می‌دهیم، باید بلافاصله مهریه را اجرا بگذاریم یا می‌توانیم تا یک ماه صبر کنیم؟
✅ طبق قانون، حداکثر ظرف ده روز پس از تأمین خواسته باید دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه ارائه شود؛ در غیر این صورت، زوج می‌تواند درخواست لغو تأمین خواسته را مطرح کند.
❓ حدود یک سال است که برای دریافت مهریه اقدام کرده‌ام ولی هنوز خبری نشده. معمولاً چقدر طول می‌کشد تا مهریه دریافت شود؟
✅ در شرایط عادی، حکم مهریه معمولاً در یکی از جلسات ابتدایی صادر می‌شود. اگر بیش از یک سال گذشته و نتیجه‌ای حاصل نشده، ممکن است پرونده شما با تأخیر، نقص یا حتی مختومه شدن روبه‌رو شده باشد. توصیه می‌شود پیگیری دقیق‌تری از طریق وکیل یا سامانه ثنا انجام دهید.
❓ اگر کسی مهریه را به اجرا گذاشته باشد، معمولاً چقدر طول می‌کشد تا به مرد ابلاغ شود؟
✅ ابلاغ اجرائیه به مرد معمولاً بین یک تا دو ماه زمان می‌برد، البته این مدت به نحوه ابلاغ، آدرس ثبت‌شده و همکاری مرد نیز بستگی دارد.
❓ چند ماه پیش از طریق اجرای ثبت مهریه را به اجرا گذاشتم، اما رضایت دادم. حالا از طریق دادگستری تقاضای مهریه و تامین خواسته داده‌ام و مال معرفی کرده‌ام و حکم قطعی مهریه صادر شده و تقاضای اجرائیه کرده‌ام. چقدر زمان می‌برد تا اجرائیه صادر شود؟ آیا باید مجدداً مال معرفی کنم یا می‌توانم به تامین خواسته استناد کنم؟
✅ صدور اجرائیه پس از حکم قطعی معمولاً بین شش ماه تا یک سال زمان می‌برد. اگر قبلاً مال معرفی و تامین خواسته صادر شده باشد، نیازی به معرفی مجدد نیست و می‌توانید به همان تامین خواسته استناد نمایید.
نتیجه گیری
در پایان، به برخی نکات مهم و کاربردی درباره اجرا گذاشتن مهریه اشاره می‌کنیم:
- اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، زن فقط می‌تواند برای ۱۱۰ سکه حکم جلب بگیرد؛ باقی سکه‌ها باید اثبات شود که مرد توانایی پرداخت دارد.
- اگر زن قبلاً مهریه‌اش را بخشیده باشد، دیگر نمی‌تواند آن را مطالبه کند.
- در بسیاری از موارد، مشاوره با یک وکیل مجرب می‌تواند مسیر وصول مهریه را کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر کند.
- هزینه‌ها بر عهده زن است، مگر آنکه دادگاه حکم اعسار از هزینه دادرسی صادر کرده باشد.
اجرا گذاشتن مهریه ممکن است سریع یا بسیار زمان‌بر باشد. این فرآیند به وضعیت مالی مرد، نوع اموال، روش انتخابی (ثبت یا دادگاه)، میزان مهریه و رفتار طرفین وابسته است.