سیم‌کارت نیز مانند بسیاری از اموال دیگر، بخشی از دارایی‌های فرد محسوب می‌شود که پس از فوت او باید وضعیتش مشخص شود. بسیاری از افراد نمی‌دانند که سیم‌کارت متوفی چگونه تعیین تکلیف می‌شود، چه زمانی قطع می‌گردد، آیا امکان استفاده یا فروش آن وجود دارد و در صورت عدم اقدام وراث، چه عواقبی در انتظار این خط تلفن است.
به همین دلیل، آشنایی با مراحل قانونی مانند دریافت گواهی انحصار وراثت، پرداخت مالیات بر ارث، رفع مسدودی سیم‌کارت و انتقال مالکیت آن، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم به طور کامل و به زبان ساده، تمام جزئیات مربوط به سیم‌کارت‌های افراد متوفی، از زمان فوت تا رفع مسدودی و انتقال به مالک جدید را بررسی کنیم.
انحصار وراثت سیم کارت همراه اول یا ایرانسل
پس از فوت یک فرد، تمام دارایی‌های او از جمله سیم‌کارت‌ها باید تعیین تکلیف شوند. برای تغییر مالکیت سیم‌کارت همراه اول یا ایرانسل متوفی، اولین گام، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی که توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود، مشخص می‌کند چه افرادی وارث سیم‌کارت هستند و سهم هر کدام چقدر است.
جهت اخذ گواهی انحصار وراثت، وراث باید با در دست داشتن مدارکی نظیر گواهی فوت، مدارک هویتی (کارت ملی و شناسنامه)، و استشهادیه محضری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند. فرآیند صدور این گواهی معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ روز زمان می‌برد.
بدون گواهی انحصار وراثت، انتقال سیم‌کارت غیرممکن است و خط همچنان به نام متوفی باقی می‌ماند. این موضوع می‌تواند باعث مسدودی خط و حتی سلب امتیاز سیم‌کارت شود. بنابراین وراث باید در اسرع وقت برای اخذ گواهی اقدام کنند تا از قطع کامل یا توقیف خط جلوگیری شود. در مواردی که وراث همکاری برای دریافت گواهی نمی کنند می توانید مطلب عدم همکاری وراث در انحصار وراثت را مطالعه فرمایید.
پس از دریافت این گواهی، وراث می‌توانند مراحل بعدی از جمله پرداخت مالیات بر ارث و تغییر مالکیت سیم‌کارت همراه اول را انجام دهند.
رفع مسدودی سیم کارت متوفی
گاهی پس از فوت مالک سیم‌کارت و بی‌توجهی وراث به تعیین تکلیف خط، اپراتور همراه اول اقدام به مسدود کردن سیم‌کارت می‌کند. در این حالت، برای رفع مسدودی سیم‌کارت متوفی، باید یکسری مراحل دقیق طی شود.
در اولین گام، لازم است وراث گواهی انحصار وراثت دریافت کنند. این گواهی نشان می‌دهد چه کسانی وارث قانونی سیم‌کارت هستند و اجازه انجام امور اداری خط را دارند. بدون این گواهی، هیچ تغییری بر روی مالکیت سیم‌کارت امکان‌پذیر نخواهد بود.
پس از دریافت گواهی، مدارکی مانند
- گواهی فوت متوفی
- مدارک شناسایی وراث (کارت ملی و شناسنامه)
- اصل سیم‌کارت (در صورت وجود)
- وکالت‌نامه رسمی (در صورتی که فقط یکی از وراث پیگیر امور است)
باید آماده شود. سپس وراث یا نماینده قانونی آنها به یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا مراکز مخابراتی مراجعه می‌کنند و درخواست رفع مسدودی سیم‌کارت را ثبت می‌نمایند.
اگر مسدودی خط به علت بدهی معوق باشد، باید ابتدا تمامی بدهی‌های گذشته تسویه شود. پس از تأیید مدارک و پرداخت قبض‌های معوقه، اپراتور همراه اول مجوز فعال‌سازی مجدد سیم‌کارت را صادر می‌کند.
نکته مهم اینکه اگر وراث در مدت تعیین‌شده اقدام نکنند، ممکن است اپراتور، امتیاز خط را به طور کامل سلب کند و بازیابی آن عملاً غیرممکن شود.
در صورتی که از مالک بودن سیم‌کارت اطمینان ندارید، می‌توانید با شماره‌گیری کد #۸۰* از تعداد خطوط ثبت‌شده به نام خود مطلع شوید. اما توجه داشته باشید که امکان استعلام مالک خطوط دیگران وجود ندارد.
سیم کارت متوفی بعد از چند روز قطع می‌شود؟
تا پیش از سال ۱۴۰۳، سیم‌کارت افراد فوت‌شده تنها در صورت پرداخت‌نشدن قبض یا عدم استفاده طولانی‌مدت، قطع می‌شد. اما بر اساس مقررات جدید همراه اول از تاریخ ۱۳ بهمن ۱۴۰۳، وضعیت تغییر کرده است. طبق این قانون جدید، پس از فوت مالک سیم‌کارت، یک پیامک اطلاع‌رسانی به خط ارسال می‌شود.
اگر تا دو هفته پس از ارسال این پیامک، هیچ‌کدام از وراث برای تعیین‌تکلیف سیم‌کارت مراجعه نکنند، خط ابتدا به‌صورت یک‌طرفه مسدود می‌شود. سپس، ۱۷ روز بعد از ارسال پیامک، سیم‌کارت به‌طور کامل قطع و امتیاز آن از مالکیت خارج می‌شود.
بنابراین، در مجموع اگر اقدامی انجام نشود، حدود ۳۱ روز پس از ارسال پیامک، خط به طور کامل غیرفعال می‌شود و ممکن است دیگر امکان بازگرداندن آن وجود نداشته باشد.
برای جلوگیری از این اتفاق، وراث باید در سریع‌ترین زمان ممکن اقدام به دریافت گواهی انحصار وراثت، پرداخت بدهی‌های معوق، و مراجعه به دفاتر خدمات همراه اول برای تغییر مالکیت سیم‌کارت نمایند.
جرم استفاده از سیم کارت متوفی
استفاده از سیم‌کارت فردی که فوت کرده، بدون طی مراحل قانونی انتقال مالکیت، می‌تواند تبعات حقوقی و کیفری در پی داشته باشد. تا زمانی که سیم‌کارت به‌طور رسمی به نام یکی از وراث یا شخص ثالثی منتقل نشده باشد، هرگونه استفاده از آن غیرقانونی تلقی می‌شود.
اگر با سیم‌کارت متوفی، جرمی صورت گیرد (مانند تهدید، کلاهبرداری یا مزاحمت)، از نظر مراجع قانونی، این خط هنوز به نام فرد فوت‌شده است. در این شرایط، بررسی پرونده به پلیس فتا ارجاع می‌شود تا با استفاده از ابزارهای فنی، هویت واقعی فرد استفاده‌کننده شناسایی شود.
نکته مهم این است که وراث در صورت استفاده غیرقانونی از خط ممکن است به عنوان شریک یا مسبب جرم شناخته شوند، مخصوصاً اگر بدون اطلاع دیگر وراث یا بدون انتقال قانونی، از خط استفاده کرده باشند. همچنین اگر خسارتی به شخص ثالث وارد شده باشد، ممکن است وراث ملزم به پرداخت دیه یا خسارت مالی شوند.
بنابراین، بهترین کار این است که قبل از هرگونه استفاده از سیم‌کارت متوفی، مالکیت آن به صورت رسمی تغییر پیدا کند تا مسئولیتی متوجه استفاده‌کننده نباشد.
تغییر مالکیت سیم کارت متوفی
تغییر مالکیت سیم‌کارت متوفی به معنای انتقال قانونی خط به یکی از وراث یا هر فرد دیگر است. برای انجام این فرآیند، رعایت چند مرحله ضروری است تا سیم‌کارت از نظر قانونی به نام مالک جدید ثبت شود و امکان استفاده یا فروش آن فراهم گردد.
مدارک مورد نیاز برای تغییر مالکیت
برای مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت یا مراکز مخابراتی و انتقال سند سیم‌کارت، لازم است مدارک زیر را همراه داشته باشید:
- گواهی انحصار وراثت (اصل و کپی) که باید از شورای حل اختلاف اخرین محل اقامت متوفی دریافت شود.
- کارت ملی و شناسنامه همه وراث
- گواهی فوت و مدارک شناسایی متوفی
- اصل سیم‌کارت یا حداقل شماره دقیق آن
- وکالت‌نامه رسمی از سایر وراث، در صورتی که فقط یکی از آنها قصد تغییر مالکیت را داشته باشد
- رسید پرداخت مالیات بر ارث سیم‌کارت
مراحل تغییر مالکیت
۱. مراجعه به یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا مخابرات
۲. ارائه مدارک و تکمیل فرم‌های مخصوص انتقال مالکیت
۳. بررسی مدارک توسط اپراتور
4. ثبت رسمی تغییر مالکیت به نام وارث یا فرد مورد نظر
نکات مهم درباره انتقال مالکیت
- هر شخص حداکثر می‌تواند ۱۰ سیم‌کارت فعال به نام خود داشته باشد. پیش از اقدام به انتقال، تعداد سیم‌کارت‌های ثبت‌شده به نام خود را بررسی کنید.
- اگر بین وراث اختلافی وجود داشته باشد، می‌توان با مراجعه به دادگاه، فروش خط از طریق مزایده را پیگیری کرد و سپس سهم هر وارث از مبلغ فروش پرداخت شود.
سوالات متداول
در این قسمت سوالات متداول پیرامون انحصار وراثت سیم کارت و خط موبایل فرد فوت شده را که توسط پرسشگران محترم از مجموعه ایران لگال در قالب مشاوره حقوقی آنلاین مطرح شده است مشاهده می فرمایید:
❓ به دلیل فوت پدرم سیم کارت ایشان مسدود شده و پیامی برای مراجعه با برگه انحصار وراثت به اپراتور آمده است. آیا این سیم کارت توسط اپراتور واگذار می‌شود یا وراث باید تعیین تکلیف کنند؟
✅ وراث می‌توانند با ارائه گواهی انحصار وراثت به اپراتور، درخواست انتقال سیم‌کارت به نام خود را بدهند و وضعیت آن را تعیین تکلیف کنند. در صورت عدم مراجعه وراث ظرف مهلت مشخص‌شده، اپراتور ممکن است امتیاز خط را سلب و به شخص دیگری واگذار کند.
❓ سیم کارت مادرم که فوت شده و یک برادرم در خارج از کشور است، چگونه می‌توانم دریافت کنم؟
✅ ابتدا باید مراحل قانونی اخذ گواهی انحصار وراثت را طی کنید. اگر یکی از وراث در خارج از کشور است، می‌توانید با داشتن وکالت‌نامه رسمی از او، به‌تنهایی برای تعیین تکلیف سیم‌کارت اقدام کنید.
❓ پدرم فوت کرده و خط تلفن او دست مادرم است. آیا مادرم می‌تواند سیم کارت را به برادرزاده‌ام بدهد؟
✅ انتقال سیم‌کارت به فرد دیگر تنها در صورت دریافت گواهی انحصار وراثت و رضایت سایر وراث امکان‌پذیر است. سپس با وکالت‌نامه رسمی می‌توان آن را به هر شخصی حتی برادرزاده منتقل کرد.=
❓ پدرم فوت کرده و سیم‌کارتش گم شده است. چگونه می‌توانم سیم کارت را دریافت کنم؟
✅ ابتدا باید گواهی انحصار وراثت دریافت کنید. سپس با مراجعه به اپراتور و ارائه مدارک هویتی و اعلام مفقودی خط، می‌توانید درخواست صدور مجدد سیم‌کارت را به‌نام یکی از وراث بدهید.
❓ سیم کارت به اسم پدرم است و گم شده، برای سهام عدالت به آن نیاز دارم. چطور می‌توانم سیم کارت را دریافت کنم؟
✅ با دریافت گواهی انحصار وراثت و مراجعه به اپراتور تلفن همراه، می‌توانید با ارائه مدارک لازم درخواست صدور مجدد سیم‌کارت را بدهید. پس از تعیین تکلیف مالکیت، سیم‌کارت به‌نام یکی از وراث صادر می‌شود و می‌توانید از آن برای دریافت خدماتی مانند سهام عدالت استفاده کنید.
❓ چگونه می‌توانم سیم‌کارت پدر فوت شده‌ام را که به نام فردی ناشناس انتقال یافته، پس بگیرم؟
✅ ابتدا گواهی انحصار وراثت را دریافت کنید. سپس به اپراتور مراجعه کرده و با ارائه مدارک قانونی، استعلام بگیرید که چگونه و با چه مدارکی انتقال انجام شده است. در صورت احراز انتقال غیرقانونی، می‌توانید موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری و سیم‌کارت را بازپس بگیرید.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با وکلای ما در ایران لگال تماس حاصل فرمایید.