آثار تعطیل شدن کارگاه در قانون کار

تعطیلی کارگاه که سبب بیکاری تعدادی از کارگران می‌شود و لزوم حمایت از این افراد، سبب شده است تا در قانون کار و قانون بیمه بیکاری حمایت‌هایی در خصوص این قبیل کارگران وضع شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بازگشت مجدد به کار پس از احیای کارگاه و پرداخت بیمه بیکاری به کارگران بیکار شده اشاره نمود.

در این مطلب ضمن بررسی آثار تعطیل شدن کارگاه در قانون کار، شرایط متفاوت مانند تعطیلی توسط کارفرما، دادگاه و همچنین حقوق کارگران پس از تعطیلی کارگاه نیز بررسی خواهد شد و همچنین در بخش سوالات متداول، نمونه هایی از سوالات مراجعه کنندگان نیز برای آگاهی بیشتر از شرایط متفاوت برای شما قرار داده شده است.

تعطیلی قهری و اضطراری کارگاه

تعطیلی کارگاه ممکن است ناشی از حوادث و اتفاقاتی باشد که به صورت غیرمترقبه و خارج از اراده کارفرما یا اشخاص دیگر به وقوع پیوسته باشد. به عنوان مثال، در مواردی که آتش‌سوزی، سیل، زلزله و نظایر آن اتفاق افتد و در پی آن امکان ادامه کار در کارگاه وجود نداشته باشد، به ناچار کارگاه مشمول قانون کار تعطیل خواهد شد. در این خصوص ماده ۱۵ قانون کار مقرر می‌دارد:

“در موردی که به واسطه قوه قهریه یا بروز حوادث غیرقابل پیش‌بینی که وقوع آن از اراده طرفین خارج است، تمام یا قسمتی از کارگاه تعطیل شود و انجام تعهدات کارگر یا کارفرما به طور موقت غیرممکن گردد، قراردادهای کار با کارگران تمام یا آن قسمت از کارگاه که تعطیل می‌شود به حال تعلیق در می‌آید. تشخیص موارد فوق با وزارت کار و امور اجتماعی است.”

تعطیل شدن کارگاه به اراده و توسط کارفرما

در برخی از موارد، تعطیلی کارگاه ناشی از اراده و تصمیم کارفرما است. ایجاد مشکلات اقتصادی، کاهش فعالیت کارگاه و زیان‌آوری آن‌ها ممکن است کارفرما را ناگزیر از تعطیل کردن تمام یا قسمتی از کارگاه کند.

لازم به ذکر است که تعطیل شدن کارگاه به اراده کارفرما در قانون کار مورد پیش‌بینی قرار نگرفته است. با این حال، از آن جهت که این نوع تعطیل شدن کارگاه موقتی است، می‌توان آن را سبب تعلیق قرارداد کار دانست و آثار حقوقی مترتب بر تعلیق قرارداد کار را در ارتباط با آن جاری نمود.

حقوق کارگران پس از تعطیلی کارگاه چه خواهد بود؟

تعطیلی کارگاه نباید باعث شود که کارگران بدون حمایت رها شوند. به همین دلیل، در قوانین مربوط به حقوق کار، به موضوع حمایت از کارگران پس از تعطیلی کارگاه پرداخته شده است. البته ذکر این نکته ضروری است که در مورد تعلیق قرارداد کار به دلیل قوه قهریه، از آن جهت که کاری توسط کارگران انجام نمی‌شود، کارفرما مکلف به پرداخت حقوق یا مزد به کارگران نخواهد بود. اما به دلیل اینکه آثار تعطیلی کارگاه به امنیت شغلی کارگران لطمه وارد نکند، اصولاً کارگران می‌توانند پس از تعطیل شدن کارگاه بدون هیچ‌گونه تعهدی، در محل دیگری مشغول به کار شوند.

حمایت‌های قانونی برای کارگران بیکار شده

یکی دیگر از حقوق کارگران در مدت تعلیق قرارداد کار آن است که کارفرما حق اخراج کارگران در صورت تعطیلی کارگاه را ندارد. در غیر این صورت، ممکن است کارفرما محکوم به پرداخت خسارت اخراج غیرموجه به کارگران خود شود. در همین راستا، ماده ۳۰ قانون کار، کارفرما را مکلف نموده که پس از رفع تعطیلی کارگاه، مجدداً همان کارگران سابق را به کار بازگرداند.

بر اساس این ماده: “چنانچه کارگاه بر اثر قوه قهریه (سیل، زلزله و امثال اینها) یا حوادث غیرقابل پیش‌بینی (جنگ و نظایر آن) تعطیل گردد و کارگران آن بیکار شوند، پس از فعالیت مجدد کارگاه، کارفرما مکلف است که کارگران بیکار شده را در همان واحد بازسازی شده و مشاغلی که در آن به وجود می‌آید به کار اصلی بگمارد.”

همچنین، یکی دیگر از موضوعات مهمی که در ارتباط با حقوق و مزایای کارگران پس از تعطیلی کارگاه مورد پیش‌بینی قرار گرفته است، لزوم پرداخت بیمه و یا حقوق بیکاری به کارگرانی است که به دلیل تعطیل شدن کارگاه از کار بیکار شده‌اند. قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری، موازینی را در این خصوص مقرر داشته‌اند.

به موجب تبصره ۲ ماده ۲ قانون بیمه بیکاری: “بیمه‌شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی و… بیکار می‌شوند، با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل، از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد.”

ماده ۷ این قانون، جمع مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری برای مجردان را حداکثر ۲۴ ماه و برای متأهلین حداکثر ۵۰ ماه مقرر داشته است.

سوالات متداول

در این بخش، تعدادی از شرایط و حالات مختلف در خصوص آثار قانونی تعطیلی کارگاه که توسط مراجعه کنندگان مطرح شده است را برایتان مشخص نموده ایم:

کارگاه شرکت از تاریخ 1/11/1402 تاکنون تعطیل بوده، اما گزارش بازرسی حاکی از فعال بودن کارگاه است. چه اقدامی می‌توان انجام داد؟ در این شرایط، بهتر است این مسئله را از طریق سازمان تأمین اجتماعی پیگیری کنید تا بررسی و رفع ابهام شود.

کارگاه ما به دلیل تغییر آدرس تعطیل شده و برای فعال شدن نیاز به تشکیل پرونده در شعبه جدید داریم. آیا کارفرما می‌تواند کارگاه را به این طریق تعطیل کرده و شرکت ثبت‌شده دیگری را فعال کند؟ بله، اگر شرکت جدید زیرمجموعه شرکت فعلی باشد، امکان چنین اقدامی وجود دارد.

اگر هنگام مرخصی زایمان کارگاه تعطیل شود، آیا مرخصی من قطع خواهد شد یا ادامه پیدا می‌کند؟ خیر، مرخصی زایمان شما قطع نخواهد شد. در صورت تعطیلی کارگاه، شما همچنان می‌توانید از بیمه بیکاری بهره‌مند شوید.

به مدت ۶ سال در یک شرکت تراشکاری کار کرده‌ام که چند سالی است تعطیل شده. به اداره کار و بهداشت مراجعه کردم، اما گفتند به دلیل نداشتن سوابق نمی‌توانند اقدامی کنند. چه باید کرد؟ در این شرایط، اگر سوابق بیمه‌ای شما ثبت نشده باشد، پیگیری موضوع و ارائه مدارک یا شواهدی برای اثبات اشتغال در آن دوره می‌تواند راه‌حل مشکل باشد.

اگر کارگاهی در طول ۱۵ سال فعالیت، در سال آخر به دلیل مشکلات خانوادگی و کرونا تعطیل شود، آیا شامل بیمه بیکاری می‌شود؟ بله، در صورت تعطیلی کارگاه به دلیل مشکلات ذکر شده، کارکنان می‌توانند از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند شوند.

ماه آینده قصد دارم مرخصی زایمان بگیرم، اما کارگاه به علت مشکلات قرار است دو ماه دیگر تعطیل شود. آیا تعطیلی کارگاه تأثیری بر مرخصی زایمان من دارد؟ شما می‌توانید از مرخصی زایمان خود استفاده کنید و در صورت تعطیلی کارگاه، امکان استفاده از بیمه بیکاری را نیز خواهید داشت.

توجه داشته باشید که در این خصوص می توانید با وکلای ما در ایران لگال تماس بگیرید و مشاوره تخصصی دریافت نمایید.